Kenmerken rouw & verlies
Wat is rouw en hoe werkt het?
Rouw is een natuurlijke reactie op verlies, maar kan diep ingrijpend zijn. Het raakt je gedachten, emoties, lichaam, relaties en soms zelfs je gevoel van wie je bent. Je probeert het verlies een plek te geven, maar kunt tegelijkertijd blijven worstelen met verdriet, vermoeidheid, boosheid of verwarring.
Rouw verloopt voor iedereen anders en is zelden lineair: momenten van intens verdriet kunnen zich afwisselen met periodes van rust of afleiding, het vraagt vaak veel tijd en energie. Hoewel tijd een deel van de pijn kan verzachten, duurt rouw soms langer dan je had verwacht.
Soorten verlies
Bij rouw denk je misschien in eerste instantie aan het overlijden van een dierbare. Maar rouw kan ook ontstaan bij andere vormen van verlies. Veel voorkomende soorten verlies zijn:
Verlies van dierbaren
Overlijden van een partner, ouder, kind, vriend of familielid
Miskraam of zwangerschapsverlies
Verlies van een huisdier
Verlies in relaties of werk
Einde van een relatie, of scheiding
Verlies van werk of carrière – ontslag, pensionering, of verlies van een belangrijke rol
Verlies van gezondheid of veiligheid
Leven met een dierbare die lijdt aan dementie of ernstige ziekte
Verlies van gezondheid of mobiliteit
Verlies van financiële zekerheid
Verlies van sociale of persoonlijke rollen
Verlies van sociale status of zelfstandigheid
Verhuizen of verlies van een vertrouwde omgeving
Onvervulde verwachtingen of dromen
Veranderingen in relaties met familie of dierbaren
Elk verlies kan een rouwproces oproepen en verdient erkenning. Rouw gaat over iets wat betekenis had in je leven, niet alleen over fysiek verlies.
Omgaan met verlies en rouw
Er is geen universeel recept voor rouw. Iedereen rouwt op een unieke manier. Soms pas je je snel aan het ‘nieuwe’ leven aan, maar blijven gevoelens van verlies lang aanwezig. Of je dacht dat je het verlies had verwerkt, maar wordt later toch opnieuw overvallen door verdriet.
Weet dat dit normaal is en je je hier niet direct zorgen over hoeft te maken. Alle emoties en gedachten die je ervaart horen bij jouw persoonlijke rouwproces. Er zijn fasen of taken die vaak terugkomen tijdens een rouwproces, maar de volgorde, intensiteit en duur ervan verschillen per persoon en situatie.
Alles wat je ervaart hoort bij jouw unieke manier van rouwen. Wil je onderzoeken hoe professionele rouwbegeleiding jou kan helpen om je verlies een plek te geven? Neem gerust contact op voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek.
Kenmerken rouw & verliesverwerking
Hoe verlies je kan raken
Rouw gaat verder dan emoties alleen. Een verlieservaring kan voelbaar zijn op meerdere lagen. Je kunt verdriet en eenzaamheid ervaren, maar ook vermoeidheid, rusteloosheid, concentratieproblemen of het gevoel dat het leven minder vanzelfsprekend is.
Zie hieronder een overzicht van veel voorkomende klachten bij rouw en verlies. Het is belangrijk te weten dat al deze reacties normaal zijn en dat iedereen rouw op zijn eigen manier ervaart.
Emotioneel
verdriet en huilbuien
gevoelens van schuld, opluchting of schaamte
boosheid, machteloosheid of prikkelbaarheid
angst of onzekerheid
leegte of zinloosheid
Lichamelijk
slaapproblemen of nachtmerries
hoofdpijn of gespannen spieren
vermoeidheid of uitputting
verminderde eetlust of juist meer eten
verhoogde spanning of onrust
Cognitief
piekeren en herhaaldelijk nadenken over het verlies
concentratieproblemen
vergeetachtigheid of een “wattig hoofd”
besluiteloosheid of moeite met keuzes maken
moeite met plannen en dagelijkse taken
Sociaal
minder behoefte aan contact of juist sterke behoefte aan steun
moeite om aansluiting te vinden bij anderen
terugtrekken uit activiteiten of werk
het gevoel dat de omgeving je niet begrijpt
Het is dan ook niet vreemd als je jezelf soms afvraagt: Hoe ga ik hiermee om? Rouw ik wel op de juiste manier?
Herken je veel van deze klachten? Dat is normaal – neem ze serieus en wees mild voor jezelf.
Neem contact op voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek.
Zonder druk of verplichtingen.
Rouw beter begrijpen: inzicht in rouwmodellen
Rouw is een persoonlijk proces en verloopt voor iedereen anders. Modellen die veel mensen herkennen kunnen houvast bieden. Ze geven geen vast stappenplan, maar helpen inzicht te krijgen in hoe emoties en veranderingen zich tijdens rouw kunnen aandienen.
Hieronder vind je enkele veelgebruikte, herkenbare rouwmodellen. Ze kunnen je helpen je eigen gevoelens te herkennen en te plaatsen, zonder dat er een ‘juiste’ manier van rouwen bestaat.
Vijf tot zeven rouwfasen, Elisabeth Kübler-Ross
-
Vijf rouwfasen
Psychiater Elisabeth Kübler-Ross beschreef vijf veelvoorkomende fasen die mensen tijdens rouw kunnen ervaren. Ze benadrukte dat rouw een persoonlijk en uniek proces is: niet iedereen doorloopt de fasen op dezelfde manier of in dezelfde volgorde.
Het model kan helpen om herkenning te vinden, maar is geen vaste route. Emoties, gedachten en lichamelijke reacties kunnen elkaar afwisselen, overlappen of soms zelfs helemaal worden overgeslagen.
Ontkenning – “Dit kan niet waar zijn.” Soms voelt het alsof het verlies niet echt is of nog niet doordringt.
Woede – boosheid, frustratie of verzet. Je kunt je afvragen waarom dit juist jou is overkomen.
Onderhandelen – gedachten als “Als ik dit had gedaan, dan was het misschien anders gegaan” of “Als ik iets verander, zal ik het verlies kunnen terugdraaien.”
Verdriet / depressie – intens gemis, zwaarte, neerslachtigheid, momenten van diepe stilte.
Aanvaarding – langzaam ruimte maken voor de nieuwe realiteit, nieuwe plannen, nieuwe mogelijkheden.
Deze fasen verlopen zelden in een rechte lijn. Je kunt tussen fasen heen en weer gaan, sommige fases overslaan of ze gelijktijdig ervaren. Het model biedt herkenning, niet een vaste route.
-
Zeven rouwfasen
In latere varianten is het klassieke model uitgebreid naar zeven fasen, om extra nuance toe te voegen, zoals shock of herstelmomenten. Een veelgebruikte variant uit populaire rouwliteratuur kent de volgende zeven fasen:
Shock & Ontkenning – het verlies dringt nog nauwelijks door; het voelt alsof het niet echt is.
Pijn & Schuldgevoel – intens verdriet en soms schuldgevoelens over wat wel of niet gebeurd is.
Woede & Onderhandelen – boosheid, frustratie of gedachten om het verlies ongedaan te maken.
Verdriet & Depressie – diepe neerslachtigheid, leegte en gemis.
Reflectie & Omkering (The Upward Turn) – momenten van inzicht, herstel en uitproberen van nieuwe mogelijkheden.
Hernieuwde opbouw & reconstructie – het leven langzaam weer oppakken en nieuwe plannen maken.
Aanvaarding & Hoop – ruimte maken voor de nieuwe realiteit, met perspectief op de toekomst.
Niet iedereen doorloopt deze fasen op een vaste volgorde. Sommige fasen komen tegelijk voor, worden overgeslagen of keer op keer ervaren. Het model biedt vooral herkenning en inzicht, niet een strikte route.
Het Duale Procesmodel van Stroebe & Schut
Het Duale Procesmodel van psychologen Margaret Stroebe & Henk Schut beschrijft dat mensen in rouw voortdurend heen en weer bewegen tussen twee manieren van omgaan met verlies:
Verliesgericht – je aandacht gaat naar wat of wie je bent kwijtgeraakt. Je staat stil bij herinneringen, emoties of bij het gemis zelf.
Herstelgericht – je richt je op het oppakken van het leven, zoekt afleiding of past je aan nieuwe omstandigheden aan.
Dit heen-en-weer bewegen is heel normaal. De ene dag kan verdriet overheersen, de andere dag ben je juist bezig met dagelijkse zaken of kleine momenten van plezier. Beide kanten zijn belangrijk: de verliesgerichte kant helpt je het gemis te voelen en erkennen, de herstelgerichte kant geeft ruimte om verder te leven.
Het model laat zien dat rouw niet rechtlijnig is. Je hoeft niet altijd “met rouw bezig” te zijn, maar ook niet altijd sterk of vooruitkijkend. Het is de afwisseling die helpt om stap voor stap je weg te vinden.
Growing Around Grief: het model van Lois Tonkin
Om verlies heen groeien
Psycholoog Lois Tonkin liet zien dat rouw niet kleiner wordt, maar dat je leven eromheen groter wordt. Het verlies blijft deel van je leven, maar je leert ermee samen te leven. Je groeit om het gemis heen en ontdekt nieuwe manieren om betekenis te ervaren, zonder dat je hoeft te vergeten.
“What we once enjoyed and deeply loved we can never lose, for all that we love deeply becomes part of us.”
- Helen Keller
Jouw proces
Of je je nu herkent in de rouwfasen, in het heen-en-weer bewegen van het duale procesmodel, of in het perspectief van groeien om het verlies heen: jouw manier van rouwen is uniek.
Modellen kunnen houvast bieden en herkenning geven, maar er is geen vaste volgorde of ‘juiste’ manier van rouwen. Soms voel je intens verdriet, soms pak je je leven weer op, en soms groeit er langzaam nieuwe betekenis en energie om het verlies heen. Het belangrijkste is dat je jouw eigen weg vindt – in je eigen tempo en op jouw eigen manier.
“Those we love don’t go away. They walk beside us every day. Unseen, unheard, but always near. Still loved, still missed, and very dear.”
- Author unknown
Vastgelopen rouw
Iedereen rouwt op zijn of haar eigen manier, maar je hoeft het niet alleen te doen. Professionele begeleiding kan helpen het verlies een plek te geven, emoties te reguleren en weer ruimte te maken voor het leven. Het biedt steun, inzicht en praktische handvatten.
Wanneer professionele hulp zoeken bij rouw?
Rouwen is een natuurlijk proces, maar soms loopt dat proces vast. Het kan voelen alsof de tijd verstrijkt, maar het verdriet niet minder wordt, of dat je het gevoel hebt dat je niet verder komt. Of je ervaart aanhoudende fysieke klachten, spanningen of slaapproblemen.
Professionele rouwbegeleiding kan helpen samen te onderzoeken wat er gebeurt en wat jij nodig hebt om weer richting, betekenis en verbinding te vinden. Hulp vragen betekent niet dat je ‘niet goed rouwt’, maar dat je jezelf steun gunt bij dit moeilijke proces. Rouwbegeleiding kan passend zijn wanneer:
het verdriet of gemis je dagelijks functioneren belemmert
leegte, somberheid of schuldgevoelens blijven overheersen
je moeite hebt om weer aansluiting te vinden bij het leven
je het gevoel hebt dat je vastzit in je rouwproces
rouw invloed heeft op je relaties of je sociale contacten
Neem gerust contact op voor een kennismakingsgesprek. Samen kijken we wat jij nodig hebt en hoe ik je daarbij kan ondersteunen.
Complexe rouw
Soms blijft rouw zo intens of langdurig dat het je dagelijks leven belemmert. Dit noemen we complexe rouw. Het verdriet lijkt niet minder te worden, het gemis voelt onafwendbaar, en het leven kan zijn betekenis verliezen zonder wat of wie je bent kwijtgeraakt.
Complexe rouw gaat verder dan het natuurlijke rouwproces en duurt vaak langer dan zes tot twaalf maanden zonder duidelijke verlichting van het verdriet. Het is geen teken van zwakte, maar een menselijke en vaak normale reactie op een ingrijpend verlies. Het laat zien hoeveel de persoon of situatie voor jou betekende.
Complexe rouw kan zich op verschillende manieren uiten, zoals:
Hevig verdriet, maanden of jaren na het verlies
Moeite om de realiteit van het verlies te accepteren
Leeg of betekenisloos gevoel
Moeite met dagelijkse activiteiten (werk, sociaal, zelfzorg)
Druk op relaties met familie of vrienden
Klachten die lijken op depressie of trauma
Fysieke klachten, slaapproblemen, vermoeidheid of spanning
Professionele rouwbegeleiding kan helpen het verdriet een veilige plek te geven, stap voor stap weer verbinding met het leven te maken en je veerkracht te herstellen. Je krijgt steun bij emoties, het vinden van nieuwe betekenis en energie, zodat er ruimte ontstaat om te rouwen én vooruit te kijken, en je langzaam weer balans opbouwt op een manier die bij jou past.
Neem contact op voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek.
Zonder druk of verplichtingen.
