Rouw & verlies
Coaching en psychotherapie bij rouw
Verlies en rouw — we maken het vroeg of laat allemaal mee.
Een ingrijpende verlieservaring kan je leven compleet overhoop halen. Rouw is een natuurlijke reactie op verlies, maar kan zwaar zijn en veel impact hebben op je dagelijks leven. Het raakt je gedachten, je emoties, je lichaam, je relaties en soms zelfs je identiteit. Je probeert het verlies een plek te geven, maar tegelijkertijd kun je je verdrietig, moe, boos of verward voelen.
Rouwverwerking verloopt voor iedereen anders. Het rouwproces kan grillig zijn en vraagt vaak veel tijd en energie. Momenten van intens verdriet kunnen afgewisseld worden met momenten van rust of afleiding. Tijd helpt om een deel van de pijn te verzachten, maar lang niet alles. Soms duurt rouw langer dan je had verwacht.
Soorten verlies
Bij rouw denk je misschien in eerste instantie aan het overlijden van een dierbare. Maar rouw kan ook ontstaan bij andere vormen van verlies. Veel voorkomende soorten verlies zijn:
Verlies van dierbaren
Overlijden van een partner, ouder, kind, vriend of familielid
Miskraam of zwangerschapsverlies
Verlies van een huisdier
Verlies in relaties of werk
Einde van een relatie, of scheiding
Verlies van werk of carrière – ontslag, pensionering, of verlies van een belangrijke rol
Verlies van gezondheid of veiligheid
Leven met een dierbare die lijdt aan dementie of ernstige ziekte
Verlies van gezondheid of mobiliteit
Verlies van financiële zekerheid
Verlies van sociale of persoonlijke rollen
Verlies van sociale status of zelfstandigheid
Verhuizen of verlies van een vertrouwde omgeving
Onvervulde verwachtingen of dromen
Veranderingen in relaties met familie of dierbaren
Elk verlies kan een rouwproces oproepen en verdient erkenning. Rouw gaat over iets wat betekenis had in je leven, niet alleen over fysiek verlies.
Omgaan met verlies en rouw
Er is geen eenduidig antwoord op de vraag: “Hoe moet je rouwen?” Iedereen rouwt op zijn of haar eigen manier. Zo kan het zijn dat je je vrij snel weet aan te passen aan het ‘nieuwe’ leven, maar nog lange tijd moeite hebt het verlies te aanvaarden. Of dat je dacht dat je het verlies een plek had gegeven, maar jaren later ineens opnieuw overspoeld wordt door verdriet.
Weet dat dit normaal is en je je hier niet direct zorgen over hoeft te maken. Alle emoties en gedachten die je ervaart mogen er zijn, ze maken deel uit van jouw rouwproces.
Iedereen rouwt anders
Rouw kent geen vaste regels of tijdsduur. Vaak worden er fasen of taken beschreven die mensen tijdens rouw vaak doorlopen, maar de manier waarop en de tijd die het kost verschilt van persoon tot persoon en van situatie tot situatie.
Alles wat je ervaart hoort bij jouw unieke manier van rouwen. Wil je onderzoeken hoe professionele rouwbegeleiding jou kan helpen om je verlies een plek te geven? Neem gerust contact op voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek.
Begeleiding bij rouw en verlies
Het is belangrijk om de impact van verlies serieus te nemen. Rouw kan veel energie vragen en je gevoel van balans verstoren. Maar je hoeft het niet alleen te doen. Professionele rouwbegeleiding kan helpen om het verlies een plek te geven en weer ruimte te maken voor het leven.
Tijdens een traject krijg je inzicht in jouw rouwproces en hoe het je dagelijks leven beïnvloedt. Samen onderzoeken we waar je vastloopt en wat je nodig hebt. Dit kan gaan over omgaan met intense emoties of moeilijke gedachten, of het vinden van steun bij je omgeving. Ook kijken we hoe je ruimte kunt maken voor betekenis en nieuwe energie, zodat je opnieuw kunt voelen wat waardevol voor je is en invulling kunt geven aan de dingen die ertoe doen.
Met begeleiding ga je aan de slag om het verlies een plek te geven en opnieuw verbinding te maken met het leven – mét wat je mist.
Hoe verlies je kan raken
Rouw gaat verder dan emoties alleen. Een verlieservaring kan voelbaar zijn op meerdere lagen. Je kunt verdriet en eenzaamheid ervaren, maar ook vermoeidheid, rusteloosheid, concentratieproblemen of het gevoel dat het leven minder vanzelfsprekend is.
Zie hieronder een overzicht van veel voorkomende klachten bij rouw en verlies. Het is belangrijk te weten dat al deze reacties normaal zijn en dat iedereen rouw op zijn eigen manier ervaart.
Emotioneel
verdriet en huilbuien
gevoelens van schuld, opluchting of schaamte
boosheid, machteloosheid of prikkelbaarheid
angst of onzekerheid
leegte of zinloosheid
Lichamelijk
slaapproblemen of nachtmerries
hoofdpijn of gespannen spieren
vermoeidheid of uitputting
verminderde eetlust of juist meer eten
verhoogde spanning of onrust
Cognitief
piekeren en herhaaldelijk nadenken over het verlies
concentratieproblemen
vergeetachtigheid of een “wattig hoofd”
besluiteloosheid of moeite met keuzes maken
moeite met plannen en dagelijkse taken
Sociaal
minder behoefte aan contact of juist sterke behoefte aan steun
moeite om aansluiting te vinden bij anderen
terugtrekken uit activiteiten of werk
het gevoel dat de omgeving je niet begrijpt
Het is dan ook niet vreemd als je jezelf soms afvraagt: Hoe ga ik hiermee om? Rouw ik wel op de juiste manier?
Herken je veel van deze klachten? Dat is normaal – neem ze serieus en wees mild voor jezelf.
Rouw beter begrijpen
Rouw is een persoonlijk proces en verloopt voor iedereen anders. Soms kan het helpend zijn om houvast te vinden in modellen die veel mensen herkennen. Ze geven geen vast stappenplan – iedereen rouwt immers op een eigen manier – maar kunnen wel inzicht bieden in hoe emoties en veranderingen zich tijdens een rouwperiode kunnen aandienen.
Zie hieronder enkele veel gebruikte en herkenbare rouwmodellen. Ze kunnen helpen om je eigen gevoelens te herkennen en te plaatsen, zonder dat er een ‘juiste’ manier van rouwen bestaat.
Vijf tot zeven rouwfasen, Elisabeth Kübler-Ross
-
Vijf rouwfasen
Psychiater Elisabeth Kübler-Ross beschreef vijf veelvoorkomende fasen die mensen tijdens rouw kunnen ervaren. Ze benadrukte dat rouw een persoonlijk en uniek proces is: niet iedereen doorloopt de fasen op dezelfde manier of in dezelfde volgorde.
Het model kan helpen om herkenning te vinden, maar is geen vaste route. Emoties, gedachten en lichamelijke reacties kunnen elkaar afwisselen, overlappen of soms zelfs helemaal worden overgeslagen.
Ontkenning – “Dit kan niet waar zijn.” Soms voelt het alsof het verlies niet echt is of nog niet doordringt.
Woede – boosheid, frustratie of verzet. Je kunt je afvragen waarom dit juist jou is overkomen.
Onderhandelen – gedachten als “Als ik dit had gedaan, dan was het misschien anders gegaan” of “Als ik iets verander, zal ik het verlies kunnen terugdraaien.”
Verdriet / depressie – intens gemis, zwaarte, neerslachtigheid, momenten van diepe stilte.
Aanvaarding – langzaam ruimte maken voor de nieuwe realiteit, nieuwe plannen, nieuwe mogelijkheden.
Deze fasen verlopen zelden in een rechte lijn. Je kunt tussen fasen heen en weer gaan, sommige fases overslaan of ze gelijktijdig ervaren. Het model biedt herkenning, niet een vaste route.
-
Zeven rouwfasen
In latere varianten is het klassieke model uitgebreid naar zeven fasen, om extra nuance toe te voegen, zoals shock of herstelmomenten. Een veelgebruikte variant uit populaire rouwliteratuur kent de volgende zeven fasen:
Shock & Ontkenning – het verlies dringt nog nauwelijks door; het voelt alsof het niet echt is.
Pijn & Schuldgevoel – intens verdriet en soms schuldgevoelens over wat wel of niet gebeurd is.
Woede & Onderhandelen – boosheid, frustratie of gedachten om het verlies ongedaan te maken.
Verdriet & Depressie – diepe neerslachtigheid, leegte en gemis.
Reflectie & Omkering (The Upward Turn) – momenten van inzicht, herstel en uitproberen van nieuwe mogelijkheden.
Hernieuwde opbouw & reconstructie – het leven langzaam weer oppakken en nieuwe plannen maken.
Aanvaarding & Hoop – ruimte maken voor de nieuwe realiteit, met perspectief op de toekomst.
Niet iedereen doorloopt deze fasen op een vaste volgorde. Sommige fasen komen tegelijk voor, worden overgeslagen of keer op keer ervaren. Het model biedt vooral herkenning en inzicht, niet een strikte route.
Het Duale Procesmodel van Stroebe & Schut
Het Duale Procesmodel van psychologen Margaret Stroebe & Henk Schut beschrijft dat mensen in rouw voortdurend heen en weer bewegen tussen twee manieren van omgaan met verlies:
Verliesgericht – je aandacht gaat naar wat of wie je bent kwijtgeraakt. Je staat stil bij herinneringen, emoties of bij het gemis zelf.
Herstelgericht – je richt je op het oppakken van het leven, zoekt afleiding of past je aan nieuwe omstandigheden aan.
Dit heen-en-weer bewegen is heel normaal. De ene dag kan verdriet overheersen, de andere dag ben je juist bezig met dagelijkse zaken of kleine momenten van plezier. Beide kanten zijn belangrijk: de verliesgerichte kant helpt je het gemis te voelen en erkennen, de herstelgerichte kant geeft ruimte om verder te leven.
Het model laat zien dat rouw niet rechtlijnig is. Je hoeft niet altijd “met rouw bezig” te zijn, maar ook niet altijd sterk of vooruitkijkend. Het is de afwisseling die helpt om stap voor stap je weg te vinden.
Growing Around Grief: het model van Lois Tonkin
Om verlies heen groeien
Psycholoog Lois Tonkin liet zien dat rouw niet kleiner wordt, maar dat je leven eromheen groter wordt. Het verlies blijft deel van je leven, maar je leert ermee samen te leven. Je groeit om het gemis heen en ontdekt nieuwe manieren om betekenis te ervaren, zonder dat je hoeft te vergeten.
“What we once enjoyed and deeply loved we can never lose, for all that we love deeply becomes part of us.”
- Helen Keller
Jouw proces
Of je je nu herkent in de rouwfasen, in het heen-en-weer bewegen van het duale procesmodel, of in het perspectief van groeien om het verlies heen: jouw manier van rouwen is uniek.
Modellen kunnen houvast bieden en herkenning geven, maar er is geen vaste volgorde of ‘juiste’ manier van rouwen. Soms voel je intens verdriet, soms pak je je leven weer op, en soms groeit er langzaam nieuwe betekenis en energie om het verlies heen. Het belangrijkste is dat je jouw eigen weg vindt – in je eigen tempo en op jouw eigen manier.
Coaching en psychotherapie bij rouw en verlies
Iedereen rouwt op zijn of haar eigen manier, maar je hoeft het niet alleen te doen. Professionele rouwbegeleiding kan helpen om het verlies een plek te geven en weer ruimte te maken voor het leven.
Wanneer professionele hulp zoeken bij rouw?
Rouwen is een natuurlijk proces, maar soms loopt dat proces vast. Het kan zijn dat de tijd verstrijkt, maar het verdriet niet minder wordt — of dat je het gevoel hebt dat je niet verder komt.
Dan kan professionele rouwbegeleiding helpend zijn om samen te onderzoeken wat er gebeurt en wat jij nodig hebt om weer richting, betekenis en verbinding te vinden. Hulp vragen betekent niet dat je ‘niet goed rouwt’, maar dat je jezelf steun gunt bij dit proces.
Professionele rouwbegeleiding kan passend zijn wanneer:
het verdriet of gemis je dagelijks functioneren belemmert
gevoelens van leegte, somberheid of schuld blijven overheersen
je moeite hebt om weer aansluiting te vinden bij het leven om je heen
je het gevoel hebt dat je vastzit in je rouwproces
Neem gerust contact op voor een kennismakingsgesprek. Samen kijken we wat jij nodig hebt en hoe ik je daarbij kan ondersteunen.
Complexe rouw: wanneer rouw niet vanzelf minder wordt
Soms blijft rouw zo intens of langdurig dat het je dagelijks leven belemmert. Dit noemen we complexe rouw. Het verdriet lijkt niet minder te worden, het gemis voelt onafwendbaar en het leven lijkt zijn betekenis te verliezen zonder wat of wie je bent kwijtgeraakt.
Complexe rouw gaat verder dan het natuurlijke rouwproces en kan zich op verschillende manieren uiten. Het is geen teken van zwakte, maar een menselijke en vaak normale reactie op een ingrijpend verlies. Complexe rouw kan zich op verschillende manieren laten zien, zoals in de volgende klachten:
het verdriet blijft hevig, maanden of zelfs jaren na het verlies
het lukt niet om de realiteit van het verlies echt te aanvaarden
het leven voelt leeg of betekenisloos
dagelijkse dingen, zoals werk, sociale contacten of zelfzorg, kosten veel moeite
er kunnen klachten ontstaan die lijken op depressie of trauma
Bij complexe rouw en verliesverwerking kan professionele rouwbegeleiding helpen om het verdriet een veilige plek te geven, stap voor stap weer verbinding te maken met het leven en je veerkracht te herstellen. Zo ontstaat er ruimte om te rouwen én om vooruit te kijken.
Neem contact op voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek.
Zonder druk of verplichtingen.
